Selektywna zbiórka odpadów budowlanych

Na początek przypomnijmy, że z dniem 1 stycznia 2023 roku miał wejść w życie rozdział 6a ustawy o odpadach (Dz.U.2013.21 ze zm.), który wprowadzał obowiązek selektywnego zbierania i odbierania odpadów budowlanych.

Zgodnie z definicją odpady budowlane i rozbiórkowe to odpady powstałe podczas robót budowlanych (art. 3. ust. 1 pkt 6a ustawy), czyli odpady powstałe w wyniku budowy, przebudowy, montażu, remontu czy to rozbiórki obiektu budowlanego. Wytworzone podczas wymienionych prac odpady sklasyfikowane są w katalogu odpadów (Dz.U.2020.10) w grupie 17 – Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych).

Z przepisu art. 101a wynika, że od 1 stycznia 2023 roku odpady budowlane i rozbiórkowe należy zbierać oraz odbierać selektywnie, z podziałem co najmniej na SZEŚĆ następujących frakcji: drewno, metale, szkło, tworzywa sztuczne, gips, odpady mineralne (w tym beton, cegłę, płytki i materiały ceramiczne oraz kamienie). W zapisie artykułu pojawiają się słowa: zbierać i odbierać. Co to oznacza w praktyce? To, że wytwórca odpadów budowlanych powinien już na etapie wytwarzania odpadów dokonać wstępnej segregacji odpadów na podane wyżej sześć frakcji w miejscu prowadzenia prac remontowo-budowlanych. Na tym etapie musi nastąpić przypisanie odpadom odpowiednich kodów zgodnie z poniższymi (numery oznaczają identyfikację frakcji):

1.	Drewno	170201 – drewno
2.	Metale	17 04 01 – miedź, brąz, mosiądz; 17 04 02 – aluminium; 17 04 03 – ołów; 17 04 04 – cynk; 17 04 05 – żelazo i stal; 17 04 06 – cyna, 17 04 07 – mieszaniny metali; 17 04 09 – odpady metali zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi; 17 04 10 – kable zawierające ropę naftową; smołę i inne substancje niebezpieczne; 17 04 11 – kable inne niż wymienione w 17 04 10
3.	Szkło	17 02 02 – szkło
4.	Tworzywa sztuczne	17 02 03 – tworzywa sztuczne
5.	Gips	17 08 01 – materiały budowlane zawierające gips zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi; 17 08 02 – materiały budowlane zawierające gips inne niż wymienione w 17 08 01
6.	Odpady mineralne	17 01 01 – odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów; 17 01 02 – gruz ceglany; 17 01 03 – odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia; 17 01 06 – zmieszane lub wysegregowane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia zawierające substancje niebezpieczne; 17 01 07 – zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w 17 01 06; 17 01 81 – Odpady z remontów i przebudowy dróg; 17 01 82 – Inne niewymienione odpady; 17 06 04 – Materiały izolacyjne inne niż wymienione w 17 06 01 i 17 06 03

Jeżeli to nie zostanie wykonane to odpadów budowlanych nie będzie można odebrać z placu budowy (zapis przepisu: odbierać selektywnie), a jeżeli zostaną odebrane może zostać nałożona kara administracyjna w kwocie od 1000 zł do 1000000 zł zgodnie z art. 194 ust. 1, pkt 6a ustawy o odpadach. To musi być jednak zweryfikowane przez inspektora WIOŚ.

W zakresie sformułowanym przepisem art. 101a ust 1 istnieje pewne odstępstwo. Obowiązek selektywnego zbierania i odbierania odpadów budowlanych o rozbiórkowych nie dotyczy:

odpadów budowlanych pochodzących z gospodarstw domowych
odpadów budowlanych przyjmowanych do PSZOK (punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych na terenie gminy)
odpadów budowlanych i rozbiórkowych, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów określonych w rozporządzeniu ministra klimatu z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów (Dz.U.2019.2531)

Stąd też w dalszym ciągu w katalogu odpadów funkcjonować będzie kod odpadu 170904 – Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu. I może być on zastosowany w systemie BDO celem przekazywania i odbierania tego rodzaju odpadu. Wymaga się jednak, aby wśród odbieranych zmieszanych odpadów budowlanych (170904) nie było żadnej z sześciu frakcji, które muszą być od 1 stycznia 2023 r zbierane i odbierane selektywnie (drewno, metale, szkło, tworzywa sztuczne, gips, odpady mineralne). To samo dotyczy odpadu 170204. W pozostałych przypadkach jeżeli wytwórca odpadów będzie chciał przekazać jako odpad w kodzie 170904 to firmy odbierające go nie odbiorą na mocy art. 101a.

Jakie te zmiany mają konsekwencje w zakresie posługiwania się systemem BDO do przekazywania i ewidencjonowania odpadów budowlanych?

Zgodnie z intencją ustawodawcy odpady budowlane stanowią obecnie szczególną kategorię odpadów, dla których przewidziane zostały odrębne formy gospodarowania oraz ewidencjonowania w systemie BDO.

Odpady budowlane, od 2022 roku nie uznaje się za odpady komunalne, co pociąga za sobą to, że w przypadku odpadów budowlanych nie można skorzystać ze zwolnień z obowiązku ewidencji odpadów oraz rejestracji w BDO jak to ma miejsce w przypadku odpadów komunalnych.

Takie zwolnienie dotyczy tylko osób fizycznych samodzielnie prowadzących roboty budowlane. Na mocy przepisu określonego w art. 66 ust 4 pkt lit. D ustawy o odpadach osoba fizyczna, która samodzielnie wykonuje prace remontowo-budowlane jest zwolniona z obowiązku ewidencji odpadów, czyli nie musi rejestrować się w BDO bez względu na ilość wytworzonych odpadów. Odpady takie mogą być przekazane przez tę osobę do PSZOK lub innego podmiotu posiadającego zezwolenie na zbieranie tych odpadów. Odbędzie się to bez wystawienia karty przekazania odpadu. Tu jednak ważne zastrzeżenie, jeżeli prace zostały zlecone firmie budowlanej to ze zwolnienia nie można skorzystać, mimo że strony umówią się, że wytwórcą odpadu będzie osoba fizyczna (art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o odpadach). Zresztą zgodnie z przytoczonym artykułem ustawy, jeżeli to zlecający ma być wytwórcą odpadu to zaleca się zawarcie pisemnej umowy precyzującej po której stronie leżą obowiązki ewidencyjne.

Poza tym w dalszym ciągu obowiązują limity ustanowione rozporządzeniem Ministra Klimatu z dnia 30 grudnia 2019 roku, które określa rodzaje i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów czyli nie występuje konieczność rejestracji w systemie BDO. W grupie odpadów budowlanych są to następujące ich rodzaje:

Odpady budowlane i rozbiórkowe nie dla ewidencji

Jak można prowadzić ewidencję odpadów budowlanych w BDO?

O tym pisałem już we wpisie:

Sprawozdanie BDO w firmie remontowo-budowlanej

Generalnie powtórzę, że wytwarzający odpady budowlane ma do wyboru dwie ścieżki:

– w ramach pierwszej: zakłada się w BDO oddzielne miejsce prowadzenia działalności (MDP) dla każdego miejsca prowadzenia prac budowlanych i dla każdego z nich prowadzimy oddzielną ewidencję odpadów.

Sposób ten z punktu widzenia zarządzania administracyjnego jest zalecany z uwagi na przejrzystość, łatwość wystawienia kart przekazania odpadu czy następnie w procesie składania rocznego sprawozdania z wytwarzanych odpadów. Uwaga jest tylko taka, ze za każdym razem tworzenia lub zamykania danego miejsca prowadzenia działalności należy wysłać do odpowiedniego marszałka województwa (ze względu na podległy obszar) wnioski aktualizacyjne dotyczące miejsca prowadzenia działalności.

– w ramach drugiej: prowadzimy ewidencję w BDO przez centralne miejsce prowadzenia działalności, zazwyczaj siedziba podmiotu.

Sposób polega na tym, że mamy jedną zbiorczą ewidencję dla wszystkich miejsc, w których świadczone są usługi gdzie wytwarzane są odpady budowlane. Wówczas jednak mamy dodatkowy obowiązek określenia gminy, gdzie dane odpady zostały wytworzone. Robimy to na karcie przekazania odpadu i ewidencji (KPO i KEO). Różnica do wariantu pierwszego to, że w tym przypadku nie musimy składać wniosków aktualizacyjnych do odpowiedniego marszałka województwa.

Odpady budowlane i rozbiórkowe miejsce wytwarzania

Którą ścieżkę wybrać? Najrozsądniej wybór powiązać z czasem realizacji prac budowlanych. Przy krótkich pracach sensowny wybór to ścieżka druga, nie mamy konieczności składania wniosków aktualizacyjnych. Aczkolwiek przy składaniu rocznych sprawozdań czeka ciut więcej pracy, gdyż składamy je marszałkowi województwa właściwemu ze względu na miejsce wytworzenia odpadów. Zatem w ilu województwach prace były prowadzone tyle sprawozdań mamy do sporządzenia.

A więc nie styczeń 2023 lecz 2025?

28 listopada br. do Sejmu wpłynął projekt ustawy A w nim znajdujemy zapis gdzie przesunięto z 1 stycznia 2023 r. na 1 stycznia 2025 r. termin wejścia w życie powyżej przedstawionych przepisów dotyczących sposobu obowiązku selektywnego zbierania odpadów budowlanych i rozbiórkowych.

Tłumaczy sie to zapewnieniem przedsiębiorcom dłuższego czasu na dostosowanie działalności do wykonywania nowych obowiązków, w tym również na dostosowanie decyzji z zakresu gospodarki odpadami. Tak jakby dotychczas dany czas był zbyt krótkim okresem. Z drugiej strony czy to może dziwić. Przecież to nie pierwsza tego typu regulacja w gospodarce odpadami, gdzie termin wejścia w życie się przesuwa.